پناهگاه حیات وحش انگوران

مشخصات و شرایط جغرافیایی پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران:

پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: منطقه انگوران از سال ۱۳۴۵ تحت حفاطت بوده و بخشی از جنوب شرق منطقه حفاظت شده انگوران طی مصوبه شماره ۳۶۶ شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) مورخ ۱۳۹۱/۱/۶ به عنوان پناهگاه حیات وحش معرفی شد.

وسعت منطقه حفاظت شده انگوران ۹۲,۱۸۰ هکتار و پناهگاه حیات وحش انگوران ۲۹,۸۱۲ هکتار می باشد و در شهرستان ماهنشان استان زنجان واقع گردیده اند.

دامنه ارتفاعی ۱۲۸۰ تا ۲۲۰۰ متر، بارندگی و دمای متوسط سالیانه ۴۰۰ میلیمتر، منطقه را دارای اقلیم نیمه خشک معتدل کرده است.

انگوران شامل دو منطقه امن با نامهای بلقیس و گرده تاج می باشد.

در این منطقه به دلیل وجود برکه و آب بندان، در گدار زمستانی و بهاری پذیرای گونه های زیادی از پرندگان آبزی مهاجر است که از مهم ترین آنها می توان به آنقوت، تنجه، چنگر، برخی از مرغابی ها، لک لک سیاه و فلامینگو اشاره نمود.

یک کریدور مهاجرتی از منطقه امن بلقیس در داخل منطقه حفاظت شده انگوران به سمت منطقه امن قره بوق در داخل پناهگاه حیات وحش انگوران برای گدار زمستانی و بهاری قوچ و میش این منطقه وجود دارد.

ارتفاعات:

ارتفاعات مهم در منطقه انگوران کوه بلقیس، قاریاقدی، جانقرتاران، صندوق سندران، قوشکار، ساری گونی، توزلو، دیم کان، چالداغ، قوشاسوری و بلبک می باشد.

منابع آب:

مهمترین جریان سطحی این منطقه رود قزل اوزن بوده و رودهای دیگر آن شامل انگوران چای، دندی، علم کندی، کاکا، حلب، اله لو، قلعه چای، پری چای و گورگور چای می باشند.

دره ها:

از دره های معروف منطقه می توان به بال قیز، دونقوزدره سی، سونااولن، درویشلردامی، ساری چمن، اوجاقلو، سولی کان، آقبلاغ، ایستی بلاغ گلابلو، اپراق، کشخان، شور دره گرده تاج، استقیل درماسی، شهید لره قره ناز، آق کند درماسی، پشتوک، دربند ماهنشان، امیر آباد، کاکا، قلعه جوق، سیاه خانه، قوزلو، قزلجه، قاطرچی و دلیک داش اشاره نمود و دشت های منطقه شامل ساری یاز و دندی یاز می باشند.

جاذبه های گردشگری:

ارتفاعات، کوهپایه ها، دشت ها، مناظر آبی و در برخی مناطق بکر، پهنه های محدود جنگلی و مرتع زار، مهم ترین جاذبه های دیداری پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران با هدف طبیعت گردی است. در کنار چشم اندازهای طبیعی، برخی جنبه های زندگی انسانی موجود در انگوران از جمله سکونتگاه های روستایی با بافت و زندگی خاص حاکم بر آن در کنار مزارع، باغ ها و کشت زارها و دیگر جلوه های فعالیت های روستایی شامل رمه گردانی یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری را در این منطقه پدید آورده است.

از مهم ترین جاذبه های گردشگری انگوران می توان به روستای یاستی قلعه، روستای قوزلو، دربند قاطرچی، قلعه قوشاسوری، تخت سلیمان، آتشکده آذرگشسب، کوه بلقیس، رودخانه قزل اوزن، لاله واژگون، ییلاقات منطقه، چشمه های آبگرم، قلعه بهستان، دودکش جن، کلیسایی و اطراف روستای بیانلو اشاره نمود.

وضعیت اجتماعی:

تعداد روستا ۴۸، تعداد خانوار ۱۹۴۶، تعداد جمعیت ۸۹۰۳ نفر، تعداد مرد ۴۴۰۶ نفر، تعداد زن ۴۴۹۷ نفر، تعداد افراد باسواد ۵۲۰۸ نفر و تعداد بی سواد ۲۶۴۵ نفر می باشد.

حفاظت:

پاسگاه های محیط بانی دندی، بلند پرچین و طومار خانلو حفاظت از پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران را بعهده دارند.

پوشش گیاهی:

گونه های شاخص گیاهی پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران عبارتند از: لاله واژگون، بنه، بادام، خینجوک و گونه های دیگر آن شامل: درمنه، چوبک، گون، کلاه میر حسن، لاله، شقایق، کما، مرزه، شکر تیغال، گل حسرت به همراه درختان و درختچه هایی نظیر شیرخشت، زرشک، گردو و سنجد می باشد.

گونه های شاخص جانوری:

وجود رودخانه های قزل اوزن، انگوران چای به همراه شرایط توپوگرافی خاص منجر به تشکیل زیستگاه های متنوع جانوری شده است.

گونه های شاخص جانوری پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران عبارتند از: قوچ و میش ارمنی، سیاه گوش و سایر گونه های جانوری منطقه عبارتند از:

پستانداران: کل و بز، خرس قهوه ای، گرگ، شنگ، کفتار، روباه معمولی و سمورسنگی

پرندگان: کبک دری، کبک چیل، باقرقره، سار، دال، شاه بوف، غاز خاکستری، تنجه، آنقوت، حواصیل، دلیجه، عقاب، شاهین، اگرت بزرگ، انواع کوکرها، خوتکا، اردک سرسبز، درنا، باکلان و حواصیل

خزندگان و دوزیستان: افعی زنجانی، افعی دماوندی، کورمار و لاک پشت برکه ای

ماهیان: زرده پر، سس ماهی، سفید رودخانه ای و اسبله

تعارضات و تهدیدات مهم منطقه:

مهمتزین تعارضات و تهدیدات این منطقه عبارتند از: فعالیت های بی رویه و شدید معدنی، شخم و کشت غیر مجاز، شکار غیر مجاز، اجرای طرح های عمرانی نظیر جاده کشی، عبور خطوط انتقال نیرو، گاز، برق و مخابرات، گسترش راه های ارتباطی، ساخت و سازهای انسانی، ورود فاضلاب و پسماندهای روستایی و تردد وسایل نقلیه.

رخدادهای منطقه:

- از سال ۱۳۸۸ مطالعه بر روی سیاه گوش توسط انجمن یوزپلنگ ایرانی در این منطقه آغاز شده است.

- دستگیری شکارچی غیرمجاز ۳ راس قوچ وحشی در مرداد ۱۳۹۲ (لینک مرتبط)

تصاویر پناهگاه حیات وحش انگوران:

 

 

 

 

 

گورکن اروپایی در پناهگاه حیات وحش انگوران

 

تاکنون هشت عدد از خانواده راسو‌ها در ایران شناسایی شده‌اند که متاسفانه از بیشتر این تعداد، اطلاعات چندانی در دسترس نیست. بزرگ‌ترین عضو این خانواده از گوشتخواران در ایران، رودک یا گورکن است که اطلاعات ما از آن محدود به گزارش‌های پراکنده‌ای می‌شود که بخش قابل توجهی از آن‌ها، متجاوز از چهل سال پیش جمع‌آوری شده‌اند. این در حالی ست که این جانور دارای پراکنش وسیعی در حوزه‌ غرب پالئارکتیک بوده و پژوهش‌های فراوانی در اروپا به آن اختصاص یافته‌است. با وجود احتمال پراکنش نسبتا وسیع در داخل کشور، شواهد ناچیزی از حضور این جانور در ایران وجود دارد.

پناهگاه حیات وحش انگوران در استان زنجان که از مهرماه سال گذشته، میزبان نخستین پژوهش پیرامون «سیاه‌گوش» در ایران توسط انجمن یوزپلنگ ایرانی بوده‌است، هم‌چنان عنوان «نخستین‌ها» را به خود اختصاص می‌دهد! پس از عکس‌برداری از گرگ ملانیستیک برای نخستین بار در کشور، در مردادماه امسال نیز از یک عدد رودک اروپایی نیز برای نخستین بار توسط دوربین‌های تله‌ای این انجمن عکس‌برداری شد. با توجه به اهمیت این موضوع، به تازگی گزارش کوتاهی از این رویداد به همراه مروری بر داده‌های موجود از رودک در ایران، در مجله تخصصی «حفاظت گوشتخواران کوچک» سازمان جهانی حفاظت (IUCN) منتشر شده‌است. لازم به ذکر است که این گزارش، نخستین مقاله منتشرشده از ایران در این مجله به شمار می‌رود. علاقه‌مندان می‌توانند از اینجا به گزارش مورد اشاره دست‌ بیابند.

گرگ خاکستری ملانیستیک در انگوران

از یک گرگ خاکستری ملانیستیک (سیاه) در پناهگاه حیات وحش انگوران زنجان توسط دوربین های تله ای ایرانی عکس گرفته شد. در گذشته گزارشات پراکنده ای از سرتاسر کشور در مورد مشاهده گرگ سیاه داده می شد اما چنین پدیده نادری کمتر به وسیله یک عکس ثابت شده بود. تصویر این حیوان غیرعادی بوسیله دوربینهای تله ای انجمن یوزپلنگ ایرانی در پناهگاه حیات وحش انگوران در غرب استان زنجان گرفته شد.

این پژوهش با همکاری اداره محیط زیست زنجان انجام شده و بخشی از تحقیق در مورد گونه سیاه گوش برای یافتن اطلاعات پایه ای از اکولوژی و وضعیت این گربه ناشناخته در ایران است. دوربین های تله ای ابزار کارامدی برای انجام این گونه مطالعات بوده و هر سیاه گوش عکس گرفته شده را می توان براساس بوسیله الگوهای پوشش منحصربه فرد خود شناسائی نموده و در نتیجه حداقل جمعیت برآورد می شود. عکس گرفته شده از گرگ ملانیستیک (سیاه) رخدادی غیرمنتظره در طول بازدیدهای منظم برای جستجوی سیاه گوش در این منطقه بود.